Ingrijpende gebeurtenis of trauma?
Ieder kind maakt in zijn leven veranderingen of ingrijpende gebeurtenissen mee. Soms heeft de gebeurtenis weinig impact, soms veel. Veranderingen en verlies horen bij opgroeien.Ze zorgen voor emotionele onrust maar vaak gaat dit met steun van de omgeving ook weer over.
Sommige veranderingen of gebeurtenissen komen echter zo onverwacht of zijn zo overweldigend dat een kind er emotioneel ontregeld door raakt, bijvoorbeeld:
- Inbraak, overval, (verkeers)ongeluk
- Natuurramp, brand
- Oorlogsgeweld
- Echtscheiding, conflictscheiding
- Verlies dierbare of ernstige ziekte familielid
- Verlating of plotseling vertrek van een opvoeder die niet kan / wil zorgen
- Huiselijke ruzies en geweld
- Misbruik, mishandeling en verwaarlozing
- Verloren raken of opgesloten raken in lift / wc
- Ernstig ziek zijn, verslikken, overgeven
- Medische ingrepen zoals prikken, narcose
- Verlies van een zintuig, acceptatie van een handicap of zichtbare verwonding
Een kind ervaart dan een warboel aan gevoelens zoals angst, machteloosheid, verdriet, boosheid en extreem onbehagen. De reactie zal per kind en per leeftijd verschillen. Het ene kind wordt boos, komt in actie door te “vechten”; een ander kind raakt in paniek, vlucht weg of bevriest, verstijfd. Er zijn ook kinderen die niet lijken te reageren en gewoon doorgaan alsof er niet is gebeurd. Ook al reageren kinderen verschillend, voor de meeste kinderen geldt dat ze vlak na een ingrijpende gebeurtenis of verlies veel verwarrende emoties en stress laten zien. Deze reacties zijn normaal omdat de vertrouwde basis even of voor langere tijd wegvalt.
Met positieve steun van de omgeving herstellen de meeste kinderen spontaan. Ze komen op eigen kracht toe aan verwerking, maar niet altijd. Sommige kinderen blijven na een schokkende, emotionele gebeurtenis (trauma) of een ingrijpend verlies kampen met onverwerkte ervaringen, heftige emoties of terugkerende angsten. In het dagelijks leven kunnen deze reacties leiden tot langdurige emotionele- en lichamelijke klachten ook wel post-traumatische stressklachten genoemd.
Bij kinderen hebben deze klachten bovendien een negatieve invloed op het opbouwen en vasthouden van een gevoel van veiligheid en vertrouwen. het kind heeft dan meer moeite zich geborgen en gesteund te voelen. Dit te kort aan basisvertrouwen kan op de lange termijn het kind en de relatie met de omgeving zo negatief beïnvloeden dat een gezonde ontwikkeling in het gedrang kan komen.
Als deze onverwerkte ervaringen of heftige emoties het dagelijks functioneren en/of een positieve relatie met de directe omgeving in de weg staan, is ondersteuning van buitenaf noodzakelijk.